1918 թվականի հուլիսի 22-ին գումարվեց արցախահայության առաջին համագումարը, որը Արցախը հռչակեց անկախ վարչաքաղաքական միավոր և կազմավորեց կառավարություն։
Երկու օր անց՝ 1918 թվականի հուլիսի 24-ին, ընդունվեց Կառավարության Հռչակագիրը, որտեղ ամրագրված էին նորաստեղծ պետական իշխանության նպատակներն ու խնդիրները։ Հռչակագրում ընդգծվել է բարեկամական վերաբերմունքը այլ ժողովուրդների դեմոկրատական ուժերի նկատմամբ և որպես Արցախի կառավարության գործունեության ելակետ հռչակվել ազգերի ինքնորոշման իրավունքը։ Բնակչությունը արտաքին սպառնալիքներից պաշտպանելու համար ստեղծվեցին ինքնապաշտպանական ուժեր։
Համագումարի օրակարգում ընդգրկված էին 8 հարցեր՝ միջկուսակցական բյուրոյի և կոմիսարների խորհրդի հաշվետվություններ, պարենային անվտանգություն, հարկեր, դատարաններ, արտաքին քաղաքականություն, Ղարաբաղի ճանաչում Արարատյան Հանրապետության անբաժանելի մաս, ինքնապաշտպանություն, ընտրություններ։ Համագումարի արձանագրություններն այրվել են 1920 թվականի մարտին Շուշիի հայերի ջարդերի ժամանակ։
Այնուամենայնիվ, հայտնի է, որ համագումարը Արցախ-Ղարաբաղը հռչակեց անկախ վարչաքաղաքական միավոր, ընտրեց 7 հոգուց բաղկացած ժողովրդական իշխանություն, որն իրականացնում է օրենսդիր և գործադիր գործառույթներ։ Ի դեպ, սա հազվագյուտ նախադեպ է համաշխարհային պատմության մեջ, երբ 2 տարի կոնգրեսների միջոցով ղեկավարվում էր մի ամբողջ տարածաշրջան։ Այս ընթացքում ընդհանուր առմամբ գումարվել է 10 համագումար՝ քննարկելով մի շարք կարևոր հարցեր։
22 июля 1918 года был созван первый съезд армян Арцаха, который провозгласил Арцах самостоятельной административной и политической единицей и сформировал правительство.
Через 2 дня, 24 июля 1918 года, была принята Декларация правительства, в которой излагались цели и задачи новообразованной государственной власти. В Декларации было подчеркнуто дружественное отношение к демократическим силам других народов и провозглашено право наций на самоопределение в качестве отправной точки деятельности правительства Арцаха. Для защиты населения от внешних угроз были созданы силы самообороны.
В повестке съезда были следующие 8 вопросов: отчеты межпартийного бюро и Совета комиссаров, продовольственное обеспечение, налоги, суды, внешняя политика, признание Карабаха неотъемлемой частью Араратской Республики, самооборона, выборы. Протоколы съезда сгорели в марте 1920 года во время резни армян в Шуши.
Тем не менее известно, что съезд объявил Арцах-Карабах независимой административно-политической единицей, избрал народное правительство из 7 человек, осуществляющее законодательные и исполнительные функции. Между прочим, это редкий прецедент в мировой истории, когда целый край в течение 2 лет возглавлялся посредством съездов. За этот период было созвано в общей сложности 10 съездов, обсуждавших самые разные важнейшие вопросы.
On July 22, 1918, the first congress of the Armenians of Artsakh was convened, which proclaimed Artsakh an independent administrative and political unit and formed a government.
Two days later, on July 24, 1918, the Declaration of the Government was adopted, which set out the goals and objectives of the newly formed state power. The Declaration emphasized the friendly attitude towards the democratic forces of other peoples and proclaimed the right of nations to self-determination as the starting point for the activities of the government of Artsakh. Self-defense forces were created to protect the population from external threats.
The agenda of the congress included the following 8 issues: reports of the inter-party bureau and the Council of Commissars, food security, taxes, courts, foreign policy, recognition of Karabakh as an integral part of the Ararat Republic, self-defense, elections. The protocols of the congress burned down in March 1920 during the massacre of Armenians in Shushi.
Nevertheless, it is known that the congress declared Artsakh-Karabakh an independent administrative-political unit, elected a people’s government of 7 people, which exercises legislative and executive functions. Incidentally, this is a rare precedent in world history, when an entire region was headed by means of congresses for 2 years. During this period, a total of 10 congresses were convened, discussing a variety of important issues.
