Հայաստանի Ղեկավարեր ,Քրմապետեր իշխաններ և Թագավորներ – Армянские лидеры, священники, князья и цари – Armenian leaders, priests, princes and king

Հայաստանի Ղեկավարեր ,Քրմապետեր իշխաններ և Թագավորներ – Армянские лидеры, священники, князья и цари – Armenian leaders, priests, princes and king.՝

1.Արատտա

1.1. Եգիպտոսի Հայկազուտներ

1.2 Հնդկաստանի Հայոմարտներ

2.Հինգի թագավորություն

2.1. Արմենիի թագավորություն

2.2. Հայայի թագավորություն

2.3. Արարատյան թագավորություն

2.4. Միտանիի թագավորություն

2.4.1) Կադեշ

2.4.2) Կարքեմիշ

2.5. Կիլիկիայի թագավորություն

3. Արարատյան թագավորություն

3.1.Արմենիի թագավորություն,Հայկազունիներ

3.2.Կիլիկիայի թագավորություն

3.3.Արմաննայի իշխանություն

3.4.Աղձնիքի իշխանություն

3.5.Տայքի իշխանություն

3.6.Մելիդեի իշխանություն

3.7.Կոմագենեի իշխանություն

3.8.Գուգարքի իշխանություն

4.Մեծ Հայքի թագավորությունՀայկազունիներ

4.1 Կիլիկիայի թագավորության

4.2 Բասքյան թագավորություն(մայրաքաղաք – Տարսիս)

4.3 Հայկական XIII սատրապությունՀիդարնյաններ

5.Մեծ Հայքի թագավորություն Երվանդունիներ

6.Մեծ Հայքի թագավորություն Արշակունիներ – Արտաշեսյաներ

6.1.Փոքր Հայքի թագավորություն

6.2.Ծոփքի թագավորություն

6.3.Կոմագենեի թագավորություն

6.4.Հայոց Միջագետքի թագավորություն,Արշակունիներ

6.5.Կիլիկիայի թագավորություն

7.Մարզպանական Հայաստան

8.Սատրապական Հայաստան

9.Արցախ-Ուտիքի թագավորություն

10.Անիի թագավորություն Բագրատունիներ

10.1 Արտանուջի թագավորություն Բագրատունիներ

10.1.1 Կամբեճան-Հերեթիի թագավորություն Առանշահիկներ

10.1.2 Արտանուջի դքսություն Բագրատունիներ

10.1.3 Կղարջքի իշխանություն Բագրատունիներ

10.1.4 Քարադուռի իշխանություն Օրբելյաններ

10.1.5 Քարթլիի իշխանություն Բագրատունիներ

10.2 Խաչենի թագավորություն Առանշահիկներ

10.2.1 Դիզակի իշխանություն Առանշահիկներ

10.3 Վասպուրականի թագավորություն Արծրունիներ

10.3.1 Անձևացիքի իշխանություն Արծրունիներ

10.3.1.1 Մոկաց իշխանություն Մոկացիներ, Արծրունիներ

10.5 Լոռու թագավորություն Բագրատունիներ

10.6 Սյունիքի թագավորություն Սյունիներ

10.7 Տարոնի իշխանություն Բագրատունիներ, Մամիկոնյաններ

11.1 Սեբաստիայի թագավորություն Արծրունիներ

11.2 Կեսարիայի թագավորություն Բագրատունիներ

11.3 Ծամնդավի թագավորություն Բագրատունիներ

11.4 Աղթամարի իշխանություն Արծրունիներ

12.1 Փիլարտոս Վարաժնունու ռազմական պետություն

12.2 Անտիոքի ռազմական պետություն

12.3 Տրապիզոնի ռազմական պետություն Գավրասներ

12.3.1 Համշենի ռազմական պետություն Ամատունիներ

12.4 Ապլղարիբ Արծրունու ռազմական պետություն

12.5 Լամբրոնի ռազմական պետություն Հեթումյաններ

12.5.1 Պապեռոնի ռազմական պետություն Հեթումյաններ

12.6 Ծովքի ռազմական պետություն Պահլավունիներ

12.7 Ռուբինյանների ռազմական պետություն Ռուբինյաններ

12.8 Գող Վասիլի ռազմական պետություն

12.9 Եդեսիայի ռազմական պետություն

12.10 Մելիտեիռազմական պետություն

12.11 Այնթապի ռազմական պետություն

12.12 Սևավերակի ռազմական պետություն

12.13 Կարկառի ռազմական պետություն

12.14 Բարձրաբերդի ռազմական պետությունՆաթանայելյաններ

13. Անիի իշխանությունՊահլավունիններ

14. Զաքարյանների իշխանություն

15. Սեֆեդինյանների իշխանություն Սեֆեդինյաններ

16. Մակվի իշխանություն Ամատունիներ

17. Կիլիկիայի թագավորություն Ռուբինյաններ, Հեթումյաններ, Լուսինյաններ, Նղրյաններ

18.Պատ. Հայ ժողովրդի առաջնորդները

19.Պատ. Հայ ժողովրդի առաջնորդները

20.Պատ. Հայ ժողովրդի առաջնորդները

21. Հայաստանի I Հանրապետություն

22. Հայաստանի II Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետություն

23. Հայաստանի III Հանրապետություն

Hayasat-1

Նոյեմբերի 29-ին Հայաստանի համար պատմական իրադարձություն է տեղի ունենալու. ԱՄՆ-ից, օգտագործելով SpaceX Falcon-9 հրթիռը, հայկական «Հայասաթ-1» արբանյակը կուղարկվի տիեզերք՝ դառնալով Հայաստանի առաջին ներքին արբանյակը տիեզերքում։ Արբանյակի ստեղծման վրա աշխատել են հայ ինժեներներն ու գիտնականները։

29 ноября произойдет историческое событие для Армении. С территории США с помощью ракеты Falcon-9 компании SpaceX, армянский спутник «Hayasat-1» будет отправлен в космос, став первым отечественным спутников Армении в космосе. Над созданием спутника трудились армянские инженеры и ученые.

On November 29, a historical event will take place for Armenia. From the United States, using the SpaceX Falcon-9 rocket, the Armenian Hayasat-1 satellite will be sent into space, becoming Armenia’s first domestic satellite in space. Armenian engineers and scientists worked on the creation of the satellite.

Հայաստանի պատմական քարտեզ – Историческая карта Армении – Historical map of Armenia

Հայաստանի քարտեզագրական մշակույթը, որը թվագրվում է 7-րդ դարով՝ միջնադարյան հայ մեծ գիտնական Անանիա Շիրակացու «Աշխարհագրությամբ», Սուրեն Այվազյանին թույլ է տվել կազմել «Հայաստանի պատմական քարտեզները» ատլասը, որն ընդգրկում է 2107 թ. մ.թ.ա Այո, ըստ 428-ի, ըստ 18-րդ դարի հեղինակ Միքայելա Չամչյանի ժամանակագրության։ Ս. Այվազյանի ատլասը լավ պատկերազարդում է «Հայոց պատմության հայր» Մովսես Խորենացու (410-492) «Հայոց պատմության» համար։

Հայաստանի ակադեմիկոս A. N. S. T. Էրեմյան 25.01.1991թ

Հայաստանի վարչաաշխարհագրական բաժանումը

I. Մեծ Հայքի երկիր. Գավառներ (կենտրոնները փակագծերում):

  1. Այրարատ (Արմավիր), 2. Վասպուրական (Վան), 3. Գուգարք (Արտագան), 4. Սյունիք (Բագաբերդ), 5. Տուրուբերան (Հայքաշեն), 6. Աղձնիկ (Տիգրանակերտ), 7. Տայք (Բոգաբերդ), 8. Մոկք (Ապարան), Կորճայք (Մախկերտ), 10. Արցախ (Շուշի), 11. Ուտիք (Ֆարնես), 12. Աղվանք (Կապագակ), 13. Փայտակարան (Բակուրակերտ), 14. Բարձր Հայաստան (Անի-Կատախ), 15 Չորրորդ. Հայաստան (Արշամաշատ), 16. Ատրպատական ​​(Գանձակ).

Տարածաշրջաններ:

  1. Պարս-Արմենիա (Սալմաստ), 2. Վարարատ (Տավրեժ), 3. Մատյան (Իզիրտու), 4. Գանձակ (Գանձակ), 5. Գիլան (Գայլաման), 6. Միհրական (Հրանտն), 7. Շանչան (Շանչան) , 8. Պատիժագար (Պատիժահար).

II. Փոքր Հայքի մարզ. Մարզեր:

  1. Առաջին Հայաստան (Մարաշ), 2. Երկրորդ Հայաստան (Կոմանա), 3. Երրորդ Հայաստան (Ամասիա), 4. Գամիրք (Մաժակ կամ Կեսարիա)։

III Մարզ Հայկական Կիլիկիա (Ադանա) նահանգ.

  1. Հարթավայր, 2 Լեռ.

Gayane Karapetyan Հայաստան Armenia Армения

Восходящая к VII веку – к “Географии” великого ученого армянского средневековья Анания Ширакаци картографическая культура Армении позволила Сурену Айвазяну составить Атлас “Исторические карты Армении”, охватывающий период с 2107 г. до н. э . по 428 г., согласно хронологии автора XVIII века Микаэла Чамчяна. Атлас С. Айвазяна является хорошей иллюстрацией “Истории Армении” “Отца армянской истории” Мовсеса Хоренаци (410-492 гг.)

Академик А. Н. Армении С. Т. Еремян 25 января 1991 г.

Административно-географическое деление Армении

I. Край Великая Армения. Провинции (в скобках – центры):

1. Айрарат (Армавир), 2. Васпуракан (Ван), 3. Гугарк (Артаган), 4. Сюник (Багаберд), 5. Туруберан (Гайкашен), 6. Агдзник (Тигранакерт), 7. Тайк (Богаберд), 8. Мокк (Апаран), Корчайк (Махкерт), 10. Арцах (Шуши), 11. Утик (Фарнес), 12. Агванк (Капагак), 13. Пайтакаран (Бакуракерт), 14. Высокая Армения (Ани-Катах), 15. Четвертая Армения (Аршамашат), 16. Атрпатакан (Адербайдаган).

Области:

1. Парс-Армения (Салмаст), 2. Варарат (Тавреж), 3. Матян (Изирту), 4. Гандзак (Гандзак), 5. Гилан (Гайламан), 6. Михракан (Гратн), 7. Шанчан (Шанчан), 8. Патижагар (Патижагар).

II. Край Малая Армения. Провинции:

1. Первая Армения (Мараш), 2. Вторая Армения (Комана), 3.Третья Армения (Амасия), 4. Гамирк (Мажак или Кесария).

III Край Армянская Киликия (Адана) Провинции:

1. Равнинная, 2 Горная.

Gayane Karapetyan Հայաստան Armenia Армения

The cartographic culture of Armenia, dating back to the 7th century – to the “Geography” of the great medieval Armenian scientist Ananias Shirakatsa, allowed Suren Ayvazyan to compile the Atlas “Historical Maps of Armenia”, covering the period from 2107. BC Yes, according to 428, according to the chronology of the 18th century author Mikaela Chamchyan. The atlas of S. Ayvazyan is a good illustration for the “History of Armenia” by the “Father of Armenian History” Movses Khorenatsi (410-492).

Academician A. N. S. T. of Armenia Eremyan January 25, 1991

Administrative-geographical division of Armenia

I. Land of Greater Armenia. Provinces (centers in brackets).

  1. Airarat (Armavir), 2. Vaspurakan (Van), 3. Gugark (Artagan), 4. Syunik (Bagaberd), 5. Turuberan (Gaykashen), 6. Agdznik (Tigranakert), 7. Taik (Bogaberd), 8 Mokk (Aparan), Korchayk (Makhkert), 10. Artsakh (Shushi), 11. Utik (Farnes), 12. Agvank (Kapagak), 13. Paytakaran (Bakurakert), 14. High Armenia (Ani-Katakh), 15 Fourth Armenia (Arshamashat), 16. Atrpatakan (Aderbaidagan).

Regions:

  1. Pars-Armenia (Salmast), 2. Vararat (Tavrezh), 3. Matyan (Izirtu), 4. Gandzak (Gandzak), 5. Gilan (Gaylaman), 6. Mihrakan (Gratn), 7. Shanchan (Shanchan) , 8. Patizhagar (Patijagar).

II. The region of Lesser Armenia. Provinces:

  1. First Armenia (Marash), 2. Second Armenia (Komana), 3. Third Armenia (Amasya), 4. Hamirk (Mazhak or Caesarea).

III Region Armenian Cilicia (Adana) Province:

  1. Plain, 2 Mountain.

Gayane Karapetyan Հայաստան Armenia Армения

Հին Թագավորություն – Древнее Королевство – Ancient Kingdom

Հին Թագավորություն – Древнее Королевство – Ancient Kingdom

Հայկական անուններ – Армянские имена – Armenian names

Հայկական անուններ – Армянские имена- Armenian names

Ռասայի գոյատևման կարևորագույն կողմը ավանդույթների պահպանումն ու ապագա սերունդներին փոխանցումն է:

Սփյուռքի հայերի համար ամենաանտեսված ավանդույթներից մեկը եղել է հայկական անունների անվանակոչումը։ Ժամանակակից ծնողները ընտրում են ավելի համընդհանուր անուններ, երբ խոսքը վերաբերում է իրենց երեխաներին անվանակոչելուն: Այնուամենայնիվ, փաստն այն է, որ երեխային էթնիկական արմատներ ունեցող անուն տալը կապում է իր ժառանգության հետ: Դա դառնում է առաջին քայլը նրանց սովորեցնելու, թե որտեղից են եկել իրենց նախնիները և հպարտություն է սերմանում իրենց էթնիկ պատկանելությամբ: Հայրս շատ հաստատակամ էր, որ հայ երեխաներին պետք է տալ իսկական հայկական անուններ։ Սա շատ կարևոր առաքելություն է դարձել նաև ինձ համար, քանի որ ես ձգտում եմ շարունակել նրա ժառանգությունը: Ես ուսումնասիրել եմ, սկզբնավորել և իրականում ստեղծել որոշ անուններ, որոնք կարծում եմ, որ գեղեցիկ և ժամանակակից են, որպես ռեսուրս նոր ծնողների համար՝ վերակենդանացնելու մեր կարևոր ավանդույթների այս մասը՝ անվճար մուտք գործելու արդյունքում ստացված անունների ցանկը և գտնելով ոգեշնչում: դրա մեջ։ Ես նորից ու նորից լսել եմ, որ հայկական անունների փոխանցման պատճառներից մեկն այն է, որ դրանք դժվար արտասանվում են ոչ հայերի համար: Եվ ես ասում եմ. «Ի՞նչ վատ բան կա դրա մեջ»: Ձեր անունը ճիշտ արտասանելու համար մարդուն ուղղորդելը հետաքրքրություն է առաջացնում և բացում է խոսակցությունների դուռ, որն իր հերթին առաջացնում է կարեկցանք:

Խնդրում ենք նկատի ունենալ, որ ես այս ոլորտում մասնագետ չեմ: Ես պարզապես հիացած եմ դրանով, և այդ պատճառով ես սիրով ամիսներ եմ անցկացրել՝ ուսումնասիրելով այստեղ թվարկված անուններն ու դրանց արմատները:

Ես ներառել եմ նաև բառեր, որոնք անձամբ կարծում էի, որ հիանալի նոր անուններ կստեղծեն: Կրկին, ես մասնագետ ՉԵՄ այս ոլորտում: Եթե կարծում եք, որ պետք է լինեն ուղղումներ կամ կան անուններ, որոնք ես բաց եմ թողել, խնդրում եմ ինձ էլ. Տեղեկատվության իմ ամենամեծ աղբյուրը Հովհաննես Հաննեսյանի Հայկական անունների բառարանն էր։ Այս գիրքը հրաշալի է, քանի որ ունի 1500 անուն և ներառում է նաև նրանց հայերեն ուղղագրությունները։

Հղումը, որը ես ներառում եմ, Գլենդելում գտնվող Abril գրախանութից է, Կալիֆորնիա, Գլենդելում:

Важнейшим аспектом выживания расы является сохранение традиций и передача их будущим поколениям.

Одной из наиболее узнаваемых традиций, которая для армянской диаспоры оказалась на грани исчезновения, было наречение армянских имен. Современные родители выбирают более универсальные имена, когда дело доходит до того, чтобы назвать своих детей. Однако факт остается фактом: присвоение ребенку имени, красивые этнические корни связывают его с его наследием. Это становится первым шагом в обучении их происхождению их предков и вселяет гордость за свою этническую принадлежность. Мой отец был очень непреклонен в том, что армянским детям следует давать армянские имена. Для меня это тоже оказалось очень важной миссией, поскольку я стремлюсь продолжить его наследие. Я исследовал, нашел и фактически создал несколько имен, которые я считаю красивыми и современными, в качестве ресурса для молодых родителей, позволяющих возродить эту нашу часть доступа к традиционным традициям – предоставляя возможность бесплатно получить к полученному списку имена и найти вдохновение. в этом. Я слышал снова и снова, одна из причин, по которым армянские имена теряются, заключается в том, что их трудно произносить неармянам. И я говорю: «Что в этом плохого?» Если вы поможете человеку правильно произнести свое имя, это вызовет интерес и откроет двери для разговоров, которые, в свою очередь, вызовут сочувствие.

Обратите внимание, что я не эксперт в этой области. Я просто очарован этим, и именно поэтому я провел месяцы с любовью, исследуя упомянутые здесь имена и их корни.

Я также включил слова, которые, по моему личному мнению, могли бы стать дополнительными новыми именами. Повторюсь, я НЕ эксперт в этой области. Если вы считаете, что необходимо внести какие-либо исправления или есть имена, которые я пропустил, напишите мне и дайте знать. Моим самым большим источником информации был словарь армянских имен Оганнеса Ханнесяна. Эта книга примечательна тем, что в ней 1500 имен, а также их армянское написание. Ссылка, которую я привожу, взята из книжного магазина Abril в Глендейле, Калифорния, но ее также можно найти в книжном магазине Сардарабад, а также в Глендейле.

A crucial aspect of a race’s survival is upholding traditions and passing them down to future generations.

One of the most overlooked traditions which has been on the verge of extinction for Armenians in the diaspora has been the naming of Armenian names. Modern parents are opting for more universal names when it comes to naming their babies. Yet the fact is that giving a child a name that has ethnic roots ties them to their heritage. It becomes the first step in teaching them where their ancestors come from and instills pride in their ethnicity. My father was very adamant that Armenian children should be given authentic Armenian names. This has become a very important mission for me too, as I strive to carry on his legacy. I have researched, sourced, and actually created some names that I feel are beautiful and modern, as a resource for new parents to revive this part of our important traditions – by being able to access the resulting list of names for free, and finding inspiration in it. I have heard over and over again that one of the reasons that Armenian names are passed over is that they are hard to pronounce for non-Armenians. And I say, “What’s wrong with that?” Guiding a person to pronounce your name correctly creates interest, and opens the door for conversations which in turn create empathy.

Please note that I’m not an expert in this field. I’m just fascinated by it, and it’s why I’ve lovingly spent months researching the names and their roots listed here.

I have also included words which I personally thought would make great new names. Again, I am NOT an expert in this field. If you feel there need to be any corrections or there are names I’ve missed, please email me and let me know. My biggest source of information was Ohannes Hannessian’s Dictionary of Armenian Names. This book is wonderful because it has 1,500 names and includes their Armenian spellings as well. The link I’m including is from Abril Bookstore in Glendale, California but it is also available at Sardarabad Bookstore, likewise in Glendale.

Աղջիկների անուններ – Имена для девочек – Girls Names
A

Abril -1.to live 2. Month of April

Adrine – of the Adriatic Sea

Aida – prosperous, happy

Aik – dawn, daybreak, morning

Aiki – vineyard

Aghavni – dove

Aleni – dzovanush mermaid

Alice/Alis/Alisa/Alisia/Alicia – modern variation of Alidz.

Alidz – joyous, merry, gentle

Alin/Aline – Bearer or transporter of Light. Roots are German or Irish

Alique/Alik – wave of the ocean

Almasd/Almast – diamond (Persian origin)

Alvart – red rose

Alenoush – sweet white wave

Alyag – small wave

Amalia/Amalig/Amala – Industrious one

Amar– summer

Amasia – A village and rural community in the Shirakprovince of Armenia

Anahid/Ano – goddess of Armenian mythology representing family and fertility

Anayis – A variant of Anahid

Anca – Armenian National Committee of America. My creation for children of couples who met through ANCA!

Ani – ancient capital of Armenia

Ania – A variant of Ani

Anig – A diminutive of Ani

Ankin/Ankine – priceless

Anush – sweet, nice

Anoushig – pretty

Antaram – eternal flower, evergreen

Antsrev – rain

Arakil (Ah-rah-keel), Արաքիլ -stork, the bird

Araksya/Araxia , Արաքսիա – variation of Arax

Arax / Araxie (Ah-rox, Ah-roxie), Արաքս/ Արաքսի – a river in Armenia, national river for Armenians

Araz – used interchangeably for one of the largest rivers in the Caucasus, Arax River, with one of its borders being Armenia.

Arda – unknown origin, granddaughter of Roupen !, known as the King of Cilicia

Ardemis – 1. healthy 2. Greek Goddess

Arin – A village in Armenia

Areni – A village in Armenia famous for it’s wine. Formerly called Arpa

Arev/Arevig – sun

Arkina – was a small city or district in medieval Armenia located near Ani.

Arin/Areen – assumed to be from Arun meaning blood

Arineh – brave woman

Armani – Armenian woman. Mountain in Armenia

Armenouhi – Armenian woman. Feminine of Armen

Armig – 1.short for Armine. 2.derived from the Armenian mythological name Armaniag. 3. Head of Armenian race

Armine – modern feminine variant of Armen

Arous – Short for Arousiag

Arousiag – the planet Venus

Arpa – a river in Armenia.

Arpeni – fancy name for the sun, modern varian for Arpi

Arpi/Arpig/Arpine – sunshine, the rising sun. also the name of a village in Armenia.

Arshalooys – dawn, sunrise

Arus, Arousiag – Venus, shining, light emiting

Arsine – feminine of Arsen

Arsho – diminutive of Arsahalooys -dawn

Asdghig – small star, Armenian Goddess corresponding to Venus

Ashken – On of the Queens of ancient Armenia

Ashoun – autumn

Azaduhi/Azadig – Feminine of Azad, free, independent

Azniv – kind

Baydsar/Baidzar – bright

Barig/Parig – fairy

Berjouhie/ Berj – superb, abundant, luxurious

C

Carnie/Carni/Garni – a village in the Kotayk Province of Armenia known for the Temple of Garni

Chinar/Cheenar – the plane tree

Chiva/Shiva – A village in Armenia

D

Dalita – pure

Datev – An Armenian monastary. Also spelled Tatev

Davigh , Տաւիղ – Ancient Armenian harp

Decille – vision

Derev – leaf

Dikranuhi/ Diko – the feminine version of Dikran-1.fighter with arrow 2.Armenian emperor

Dirouhi – princess, lady

Dvin – the capital city of early Armenia

Dzia – short for Dziadzan meaning rainbow

Dziadzan – rainbow

Dzaghig – flower

Dziran, Ծիրան – apricot

Dzirani , Ծիրանի – color of apricot

Dzovig – small ocean

G

Gadar – summit

Gaia – short for Gayane

Gali – Female version of Galoust, meaning arrival.

Garni – The last remaining pagean temple in Armenia

Garin – city in Western Armenia, now called Erzroom

Garine – from the city of Garin

Garod – longing

Gateel , Կաթիլ – drop of water or Rain drop

Gasia/Gacia – cinnamon tree

Gayane – Referring to St. Gayane, a 4th century Armenian Apostolic church

Grag (guh-rawg), Կրակ – fire

H

Hamesd – Modest

Hasmig – Jasmine

Haverj – eternal

Hayarpi – Armenian Sunrise

Hayastan – Armenia

Heghine – basket full of beautiful roses

Hera – short for Heranoush

Heranoush – one with beautiful hair

Houri – fiery

Houshig – memory. ig suffix makes it a term of endearment

Hooys – hope

Hripsime – A 7th century Armenian Apostolic church in Armenia

I

Isgouhi – authentic woman

J

Jebid – smile

Joud/ Joudig – chickadee

Jrak (juh-rock) – spark

K

Kami – strong wind

Karoon – Spring

Keghetsig – Beautiful, very pretty, stunning

Knar – lyre

Kohar/Gohar – precious gem

L

Lar – musical instrument strings

Lara – pleasant

Lareen/Larine , Լարին – Ancient Armenian currency

Lelag – lilac

Lena – charming woman Latin in origin

Lim, Leem – an island in Lake Van in Armenia

Looys – light

Lor – quail

Lori – region in Armenia

Lorig – young quail

Loreni – Linden tree

Lory – linden tree

Louisa – derivitive of Looys – light

Lousig – small light

Lousin/Lousine/Lusineh – moon

Luseres , Լուսերես – face with a bright and radiant glow

M

Maneh –derived from the word manana meaning “semolina”

Manish/Manishag/Manoushag – violet

Maral – 1-beautiful 2- deer

Maralik – A town in Armenia

Markrid – pearl, daisy

Mayis – The month of May

Medaks , Մետաքս – silk

Medaksya , Մետաքսիա – made of silk

Meghety – melody

Meghri – 1-A region in Armenia 2-diminutive of meghr meaning honey

N

Nanor – sleep, lullaby

Nareh – color of pomegranate

Narin (Naw-reen), Նարին – The part of the branch of the pomegranate tree that has the fruit and flowers.

Narod – the crown in the Armenian wedding crowning ceremony

Nayiri – Historically, Nayiri has been used interchangeably with the name Armenia. In official documentation, the Kingdom of Urartu (590 BC) is referred to

as the lands of Nayiri. The literal translation is the land of canyons or river.

Naz/Nazani/Nazeli/Nazig – graceful

Nectar – Nectar

Noji – tree

Noor – pomegranate

Noushig – small almond

Nuneh – Clean, holy

Nvart – newly blossomed rose

Nver – gift

O

Orig – day -ig is a suffix used as a term of endearment

Oror – lullaby

Ovsanna/Ovsan/Osig – benediction, praise

P

Pailoon – shines brightly

Paleni (paw-leh-nee), Բալենի – cherry

Palig – child

Pardi – tree

Pareli – embraceable, lovely

Pari – kind

Pareen/Parin , Բարին –femine for Kind or good natured

Parik – kindness

Patil – snowflake

Payla – short for Pailadzou, planet of Mercury

Paze´ (Paw-zeh), Բազէ – falcon

Pegor (Peh-gore), Բէկոր– piece, fragment

Peri – fairy

Pergri/Pega – short for Pergrouhie meaning “delight”

Pergrouhi – Cheerful-female

Perouz – precious stone

Pouregh – Crystal

R

Rehan – basil

S

Salpi – cypress tree

Sanahin – name of an Armenian monastery

Sanan –

Sarig – small mountain

Sarin/Sarine – the best rose (of mountain)

Ser / Serig– love

Serineh –

Serli – full of love

Sevan – famous lake in Armenia and the daughter of a famous Armenian artist 🙂

Sevatch – one with black eyes

Shaghig – light rain

Shakar – sugar

Shogher – sunrays

Shushan/ Shushig – the flower Lily

Shushi – A city in Artsakh

Sina/Sinam – peacock

Silva – forest , garden , vineyard ( Latin roots)

Sira – from love

Sireli – dear

Siran/Siranoush – sweet love

Sirarpi – love of the sun

Siroon – pretty, lovely

Sirouhi – sweetheart, darling

Sirov (See-Rove) , Սիրով – with love

Sirvart – rose of love

Sis – a town in the Ararat Province of Armenia

Sona (So-nah), Սօնա – A tall woman. Prevalent in the Van region and belonging to the Van dialect.

Sosse – 1. Plane tree 2. The name of an Armenian Freedom Fighter – Sosse Mayrig

Sossi – plane tree

Srpouhi/Srpoug – female saint

Suineh – a mountain in Armenia

T

Takuhi, Takush – queen

Tatev – A village in Armenia. Also spelled Datev

Talar – evergreen

Tali – diminutive of Talar

Talin – A town in Armenia

Tamar – island and province in Armenia

Tangakin – precious, valuable

Tavush – One of the provinces in Armenia

Tsoler /Tsoline/Tshoghig/ Tsolig – reflection

V

Van/ Vana/Vaughn – city and lake in ancient Armenia

Vaneni/Vaneh – of crystal

Vanuhi – woman from the city of Van

Vanya – made of crystal

Varsenig/Varseh – woman with beautiful hair

Vart/Vartoug/Vartoush/ Vartuhi – Rose

Varteni – rose bush

Varter – bouquet of roses

Vehig – majestic, noble

Vehanoush , Վեհանուշ – Noble and sweet

Vosgee – gold

Y

Yar – sweetheart

Yeran/Yerani – lucky, blessed

Yeva – Eve – as in Adam and Eve

Yeraz – dream

Yerchanig – joyful

Z

Zabel – The name of an ancient Armenian queen

Zaroug/ Zarouhi – golden

Zartar – ornament

Zepure – breeze

Zvart – joyous

Տղաների անուններ – Имена мальчиков – Boys Names
A

Արշամ – Аршам Arsham -անունը ծագել է Ար ու Շամ բառերից,Ար Արամազդ աստվածն է,իսկ Շամ – ը հին Հայերենում տիրակալ բառն է ,Քանի որ Արշամ աստված Արամազդի որդին է:Եվ նաև Արշամ թագավորը առաջի Հայկաակն դրամ կերտողն է- Имя Аршам происходит от слов Ар и Шам, Ар – бог Арамазд, а Шам – слово правитель на древнеармянском языке, потому что Аршам – сын бога Арамазда, а также царь Аршам – первый армянский чеканщик монет.-The name Arsham comes from the words Ar and Sham, Ar is the god Aramazd, and Sham is the word for ruler in ancient Armenian, because Arsham is the son of the god Aramazd. And also King Arsham is the first Armenian coin maker.

Abril – 1-to live 2- Month of April

Acher – eyes

Adis – short for Avedis meaning good news

Adour – short for Asdvadsadour meaning gift from God

Agheg – good,well,kind

Amas – short for Amasia meaning Force of God

Amour – tight, solid , strong , firm

Anoushavan – 1. immortal soul 2. Dedicated to the Forest of Sosi

Andar – forest

Anti/Antranig/ Anto/Antreas – grand, oldest member, usually referring to the first born son

Antsrev – rain

Apov – assured by hope of God

Ara – Armenian mythological name which symbolizes the spring

Arad : abundant

Arakadz – a mountain in Armenia which means “throne of Armenia”

Arakel – disciple of Jesus

Aram/Arameh/Aramig – The Father of Ara Keghetsig, also means Excellency or Highness

Arameh – excellency, highness

Aramayis – Armenian mythological name 2.mild, sweet, good tempered in Assyrian

Ararat/Ararad – mount Ararat

Araz – The name of a river in Armenia

Arek, Arekag – sun

Archoug – bear cub

Ardashes/Ardash – prince of justce

Ardsat – silver

Ardziv – Eagle

Arek/ Arekag – Sun god in Armenian mythology

Aren – spelled with ra- gift from God Arnvadz Ehyootyoonnen Asdoodzmeh. Spelled with reh, a city in Armenia

Arev – sun

Arevshad – long life, in eternal sun

Ari – brave

Arin/Areen – assumed to be from Arun meaning blood

Arka – king

Arman/Armen – Armenian

Armavir – First capital of Armenia

Armen/Armenag/Armeni/Armig/Armo/Aro – 1.derived from the Armenian mythological name Armaniag. 2. Head of Armenian race

Armig – 1.short for Armine. 2.derived from the Armenian mythological name Armaniag. 3. Head of Armenian race

Arnag – A man with strength and high energy, virile.

Argishd –Name of an ancient Armenian king

Arpoun – real force

Arsen – virile male

Arshag – bear cub

Arshalooys – Dawn

Artar – just, fair

Arti – modern, of the times

Artsvi – of an eagle as in artsvi teveruh (wings of an eagle)

Artik – A city in Armenia’s Shirak province

Artoon – awake, alert

Arudz – lion

Asadoor – short for Asdvadzadoor meaning “given by God”

Asbed – knight

Ashod – Armenian king, founder of the Pakradouni Dynasty

Atam – 1. Man 2. Adam of Adam and Eve

Avak – great

Avo/ Avedis/ Aved / Avig – Goog news

Azad – liberated

Aznavour – giant man, titan, hero

B

Barkev – gift

Barooyr – 1. circuit, ring, circle 2. The name of a famous poet and author, Barooyr Sevag

Barkev – presence, to endow as in barkevel

Bartev – Tall

Baykar – perseverence

Berj – superb, abundant, luxurious

Boghos – minor

C

Chan/Chanig/Jan – soul

Charentz – 1. Naughty, mischievous 2. The last name of famous author, Yeghisheh Charentz

Chiva – A village in Armenia

Christapor – 1. Armenian version of Christopher, Christ-bearer. 2.Also the names of Armenian freedom fighter Christapor

D

Dadour – variation of Asdvadzdour meaning gift of God

Daron – A province in Armenia

Datev – An Armenian monastary. Also spelled Tatev

Davigh , Տաւիղ – Ancient Armenian harp

Dikran/Tigran – 1.fighter with arrow 2. An ancient Armenian emperor called Tigran the Great

Dir – mythological god of Armenian letters, sciences, arts and eloquence

Dirair – man of God

Diran – derived from God (Der, Dir)

Donig/Donabed – head of celebration

Drtad – gift of God (Der, Dir)

Dvin – A village in Armenia

Dzaghig – flower

Dzovag – one with eyes the color of the sea

G

Gaidzag – lightning

Gadar – summit

Gaidar – active, vivacious

Garabed/Garo – forerunner, guide

Garo – looming, desire, missing someone

Gdrij – brave, courageous

Gomidas/Komitas – an Armenian priest, musicologist, composer, arranger, singer, and choirmaster, who is considered the founder of the Armenian national

school of music.

Gorune/Goryoon/Gor (Go-ruin), Կորիւն– lion’s cub

Grag (guh-rawg), Կրակ – fire

H

Hagop – Name of a saint

Haig – giant man

Hampig / Hampartsoom – ascension of Jesus

Harout / Haro / Haroutiun – resurrection of Jesus

Hayastan/Hayasdan – Armenia

Hayaser – someone who loves the Armenian race

Haytoug (Hye-toog), Հայդուկ – A soldier in a revolutionary army

Hazar – a thousand

Heros – hero

Hoki/Hoky – soul, spirit

Hovag / Hovagim – God rising

Hovig – 1. breeze 2. a variant of Hovhannes meaning “grace of God”

Hrad – 1.the planet Mars 2.Hot as fire

Hrag – fiery eyes

Hrahad – piece of fire

Hrair – man of fire

Hrant – unextinguishable fire

Hratch / Hratchia – one with fiery eyes

Hraztan – a river in Armenia

I

Ishkhan (Eesh-khan), Իշխան – prince

J

Janig (Jaw-neeg), Ճանիկ- soul, spirit

Jarbig – clever, able

Jirair / Jiro – active man

K

Kach – brave

Kacher – many brave ones

Kail/Kayl – wolf

Kalusd – Pentecost

Kami – strong wind

Karekin – worth quadruple

Karnig – lamb

Kegham – beauty

Keghon – glory, dedication

Kero / Kerop / Kerovpe – angel, cherub

Kevork – 1. farmer 2. name of a saint

Khachadour – given by cross

Khacher – many crosses

Khachig / Khacho – cross

Khajag – blue eyed

Khosrov – An ancient Armenian King

Krikor/ Koko – awake

Kristapor – 1.Christ bearer in Greek 2. The name of an Armenian hero, Kristapor Mikaelian

L

Lernig – small mountain

Louys – light

Levon – lion (Greek origin)

M

Manoug – child, infant

Mardig – warrior

Mardouni – region and city in Armenia

Masis – Mount Masis

Mayis – The month of May

Meghri – 1.A region in Armenia 2.diminutive of meghr meaning honey

Melik – prince, king

Mesrob – inventor of the Armenian alphabet

Mher – Name of an Armenian hero

Moush – An ancient Armenian city

N

Nareg – 9th century saint

Nayiri – Historically, Nayiri has been used interchangeably with the name Armenia. In official documentation, the Kingdom of Urartu (590 BC) is referred to

as the lands of Nayiri. The literal translation is the land of canyons or river.

Nigol – short for Nigoghos-conquerer of the people (Greek origin)

Njteh – exile, foreigner

Norayr – new male

Noy – Noah

Nshan – Mark

O

Oshagan- A village in Armenia

P

Pailag – lightning

Paze´ (Paw-zeh), Բազէ – falcon

Pegor (Peh-gore), Բէկոր– piece, fragment

R

Raffi – 1. flash of lightning 2. Glorious man

Razmig – soldier,combatant, warrior

Rshdouni – An ancient Armenian dynasty

S

Sahag – The first name of the creator of the Armenian alphabet

Saren– From the mountain

Sarkis/Sako – from Assyrian name “Sargis” and Persian Sarkis meaning rainbow

Saro – cypress tree

Sasoun – An Armenian province and city

Sayat – hunter in Arabic. The first name of the famous Armenian poet and musician Sayat Nova.

Sebouh – nobleman, knight

Serop – short for Serovpe, group of angels. Also the name of an Armenian hero

Sevan – Lake Sevan

Sevag – one with black eyes

Shabouh – A derivative of an ancient Armenian King’s name of Vramshapuh

Shadarev – One who sees many suns -one who lives long

Shahan – short for Shahanshah meaning king of kings

Shahe – from the verb shahil meaning to win

Shant – Lightning

Shen – joyful, cheerful

Shirag/Shirak – A village and province in Armenia

Shiraz – 1. The last name of an Armenian poet, Hovhannes Shiraz 2. short for Shirazabad meaning free as a lion

Siamanto – The pen name of a famous Armenian writerS

Sirak- 1. Famous author, William saroyan’s pen name. 2. Eyes full of love

Sipan –A mountain range in Armenia

Sis – A mountain range in Armenia

T

Tavush – One of the provinces in Armenia

Torkom , Թորգոմ – Armenian progenitor Hayk’s father, fore-ancestor of Armenians

Toros – gift from God

Tro – 1. A derivative of Trasmatad meaning straight walker. 2. The name of an Armenian hero

Tvin – Ancient capital of Armenia

V

Vahagk/Vahakn – God of war and victory in Armenian mythology

Vahan – shield

Vahe- Persian origin meaning the best

Van/Vaughn – Name of a city and Lake in Western Armenia

Varak – Name of a mountain range and monastary in Armenia

Varouj/Varoujan – male dove

Vartan – A famous Armenian hero

Vartavar – A holiday in Armenian church

Vartkes – one with rose colored and full hair

Vatche – young boy

Vayk Vyke – A town in Armenia

Vem – boulder

Viken – victorious (Latin origin)

Vishab (Vee-shawb), Վիշապ – dragon

Vosdan , Ոստան – capital city, the Medieval Armenian Royal residence on lake Van (Middle name of Arshil Gorky was Vosdanig- Ոստանիկ)

Vosgam – from gold

Vram – 1. A derivative of an ancient Armenian King’s name of Vramshapuh 2. Fiery (Persian origin)

Vrej – revenge

Y-boys.jpg

Yeprad – A river in Armenia

Yeram – Flock of birds

Yerevan – Capital of Armenia

Yerchanig – happy, joyous

Yergat – iron

Z

Zadig – Easter

Zareh – weeping, in pain

Zorair – strong man

Unisex Names
Arates – 1. A village in Armenia 2. Someone who see the glass half full Arad des

Araz – used interchangeably for one of the largest rivers in the Caucasus, Arax River, with one of its borders being

Arin/Areen – assumed to be from Arun meaning bloodArmenia : Armenia!

Arek – sun

Armig – 1.short for Armine. 2.derived from the Armenian mythological name Armaniag. 3. Head of Armenian race

Artik – A city in Armenia’s Shirak province

Arshalooys – Dawn

Chiva/Shiva – A village in Armenia

Datev – An Armenian monastary. Also spelled Tatev

Davigh , Տաւիղ – Ancient Armenian harp

Dvin – A village in Armenia

Grag (guh-rawg), Կրակ – fire

Kami – strong wind

Louys – light

Mayis – The month of May

Meghri – 1.A region in Armenia 2.diminutive of meghr meaning honey

Nayiri – Historically, Nayiri has been used interchangeably with the name Armenia. In official documentation, the Kingdom of Urartu (590 BC) is referred to

as the lands of Nayiri. The literal translation is the land of canyons or river.

Paze´ (Paw-zeh), Բազէ – falcon

Pegor (Peh-gore), Բէկոր– piece, fragment

Sevan– famous lake in Armen

Սասունցի Դավիթ – Давид из Сассуна – David from Sassoon

Սասունցի Դավիթ – Давид из Сассуна – David from Sassoon

Սասունցի Դավիթ – Давид из Сассуна – David from Sassoon

Արցախի թագավորութիուն – Королевство Арцах  – The Kingdom of Artsakh 

Արցախի թագավորութիուն – Королевство Арцах  – The Kingdom of Artsakh

The Kingdom of Artsakh (Արցախի թագավորութիւն) was a medieval dependent Armenian kingdom on the territory of Syunik (Սյունիք) and Artsakh (Արցախ) provinces, Gardman canton of Utik province, Mazaz (Մազազ) and Varazhnunik (Վարազնունիք) canton of Ayrarat (Այրարատ).

Արցախի թագավորութիուն գավառ. Ժամանակակից աղբյուրներն այն հիշատակում են Խաչեն (Խաչեն) անունով։ Սակայն, քանի որ Հասան Ջալալ իշխանի օրոք Խաչենի տիրույթն ընդգրկում էր ժամանակակից Արցախի Հանրապետության ողջ տարածքը, գումարած բազմաթիվ հարակից տարածքներ նրա արևմուտքում, հարավում և հյուսիսում, նրա իշխանությունը հաճախ անվանում էին Արցախի թագավորություն։ Խաչենի թագավորական տունը հնագույն Սյունյաց տոհմի Կրտսեր ճյուղն էր և կոչվել է Խաչեն՝ իր գլխավոր հենակետի անունով։ Հասան-Ջալալն իր ծագումը բերել է Հայկական Առանշահիկ (Առանշահիկ-(Ուտիքի)) դինաստիայից, մի ընտանիք, որը նախորդել է պարթև Արշակյանների հաստատմանը տարածաշրջանում:

Արցախը պահպանում էր իր ինքնիշխան կառավարիչներին, թեև 13-րդ դարի սկզբին նրանք ստիպված էին ընդունել վրացական, ապա մոնղոլական գերիշխանությունը (գերակայութիւն): Նրանք կորցրել են թագավորական տիտղոսը իլխանյան տիրակալ Արղունի կողմից Հասան-Ջալալի (1214–1261) սպանությունից հետո, սակայն շարունակել են կառավարել Սյունիքը որպես մելիքություն, որը 16-րդ դարից բաղկացած է եղել Արցախի հինգ հայկական մելիքություններից և Սյունիքի Քաշաթաղի մելիքությունները, որոնք գոյատևել են։ մինչև 19-րդ դարի սկիզբը։

Ղարաբաղի հինգ մելիքությունները, որոնք հայտնի են նաև որպես Խամսայի մելիքություններ, հայկական ֆեոդալական միավորումներ էին ժամանակակից Արցախի (Լեռնային Ղարաբաղ) և հարակից հողերի տարածքում՝ 15-րդ դարում Խաչենի իշխանության լուծարումից մինչև 15-րդ դարի վերացումը։ էթնիկ ֆեոդալական միավորներ Ռուսական կայսրության կողմից 1822 թ.

Խամսա, արաբերեն նշանակում է «հինգ»: Մելիքությունները կառավարում էին մելիքները։ Մելիք տերմինը (Մելիք արաբերենից ملك նշանակում է արքա), նշանակում է հայկական ազնվական տիտղոս արևելահայ տարբեր երկրներում։ Մելիքների ղեկավարած մելիքությունները անգլիական ակադեմիական գրականության մեջ հայտնի են դարձել Մելիքդոմներ անունով։ Հինգ մելիքությունները ղեկավարվում էին տոհմերով, որոնք ներկայացնում էին ավելի վաղ Խաչենի տան ճյուղերը և Արցախի միջնադարյան թագավորների ժառանգներն էին։

Սելջուկ թուրքերի և մոնղոլների ճնշման տակ միացյալ հայկական պետականության քայքայումից հետո Հինգ մելիքությունները ամենաանկախն էին բոլոր նմանատիպ հայկական մելիքություններից և իրենց համարում էին հայկական անկախության վերջին ամրոցը պահող:

Պատմական Հայաստանի տարբեր վայրերում կային մի քանի հայկական մելիքություններ (մելիքների տիրակալություններ)՝ Երևան Երևանում, Կարս Կարսում, Նախիջևանի Նախիջևանում, Գեղարքունիքում, Լոռիում, Արցախում, Ուտիքում, Հյուսիսարևմտյան Իրանում և Սյունիքում։

Մմելիքների թագավորությունը գրեթե միշտ եղել է կիսաանկախ և հաճախ լիովին անկախ։ Նրանք ունեին իրենց նորակոչիկ բանակները, որոնք գլխավորում էին հարյուրապետները, իրենց ամրոցներն ու ամրոցները։ Ռազմական համալիրները, որոնք պարունակում էին հավաքագրման կազմակերպություններ, ամրակայման համակարգեր, ազդանշանային փարոսներ և նյութատեխնիկական աջակցություն, հայտնի էին որպես սղնախներ։ Երկու մեծ սղնախ կար, որ կիսում էին Ղարաբաղի բոլոր մելիքները՝ մայոր սղնախը և փոքր սղնախը։

The Major Syghnakh was located in Melikdoms of Gulistan (Vardut), Jraberd and Khachen and was supported by the fortresses of Gulistan Kulistan, Jraberd Jraberd, Havkakhaghats, Ishhanaberd Imkberd, Kachaghakaberd Խաչաղաբերդ and Levonaberd Levonaberd. Փոքր Սղնախը գտնվում էր Վարանդայի և Դիզակի մելիքություններում, որին աջակցում էին Շուշի Շուշի, Տող Թող և Գորոզ Կորոզ ամրոցները։ Ե՛վ փոքր, և՛ մեծ սղնախները եղել են ժառանգական պաշտպանական համակարգի մասեր, որոնք մնացել են Արցախի թագավորության ժամանակներից:

Հասան-Ջալալյանների ընտանիքը, որը կառավարում էր Խաչենի մելիքությունը, համարվում էր հինգ մելիքություններից ամենավագը։ Հասան-Ջալալը ծագում է հայ Արռանշահիկ դինաստիայից, մի ընտանիք, որը նախորդել է Պարթև Արշակյանների հաստատմանը տարածաշրջանում։ Ջալալի ծագումը «գրեթե բացառապես» հայկական է եղել, ըստ պատմաբան Ռոբերտ Հ. Հյուսենի:

Ղարաբաղի մելիքություններն իրենց համարում էին Հայաստանի թագավորության անմիջական ժառանգորդներ և այդպիսին ճանաչվեցին օտար տերությունների կողմից։ Հայ մելիքների ինքնավար կարգավիճակը Ղարաբաղում հաստատվել և վերահաստատվել է Պարսկաստանի հաջորդ տիրակալների կողմից։ 1603 թվականին Շահ Աբբաս I-ը հատուկ հրամանագրով ճանաչեց նրանց հատուկ կիսանկախ կարգավիճակը։

Այնուամենայնիվ, Սեֆյան Իրանում անկայունությունը և 17-րդ դարի վերջին և 18-րդ դարի սկզբին օտարերկրյա գերիշխանությունից հայկական հիասթափությունը Ղարաբաղը դարձրեց անկախ հայկական պետության ծրագրերի էպիկենտրոն: Այս պետությունը, կենտրոնացած Արցախի և Սյունիքի կիսանկախ հայկական մելիքությունների վրա, դաշնակից կլիներ Վրաստանին և երկուսն էլ պաշտպանված կլինեն Ռուսաստանի և եվրոպական տերությունների կողմից։ Ի վերջո, մելիքները համաձայնեցին նման դաշինք կնքել։

1678 թվականին Հակոբ Ջուղայեցի Կաթողիկոս Հակոբ Ջուղայեցի (1655–1680) Էջմիածին Էջմիածին գաղտնի ժողով հրավիրեց, որին հրավիրեց և՛ մելիքներին, և՛ հոգևորականներին։ Նա առաջարկեց գլխավորել պատվիրակությունը Եվրոպա, բայց կարճ ժամանակ անց մահացավ, մեծ մասամբ

Նա առաջարկեց պատվիրակություն գլխավորել Եվրոպա, բայց կարճ ժամանակ անց մահացավ, ինչը մեծապես պատճառ դարձավ, որ ծրագիրը լքվի, բայց պատվիրակներից մեկի վճռականությամբ՝ Իսրայել Օրի Իսրայել Օրի անունով մի երիտասարդի՝ Մելիք Հայկազյանի որդի Մելիք Հայկազյանի, ով. ծառայել է Ֆրանսիայի Լյուդովիկոս 14-րդի բանակում, նա փորձել է համոզել Յոհան Վիլհելմին, ընտրիչ Պալատինին (1658–1716), Հռոմի Պապ Իննոկենտիոս XII-ին և Ավստրիայի կայսր Լեոպոլդ I-ին ազատել Հայաստանը օտար լծից և ուղարկել մեծ քանակությամբ գումար արցախահայության զինված ուժերին. Ցավոք, Օրին մահացավ 1711 թվականին՝ մինչ հայկական հողերի միասնական աջակցությունը ապահովելը։ Ղարաբաղից մեկ այլ նշանավոր գործիչ, ով աշխատել է իր հայրենիքում անկախ հայկական միություն ստեղծելու համար, Մովսես Բաղրամյանն էր Մովսես Բաղրամյանը։

Բաղրամյանը հայ հայրենասեր Ջոզեֆ Էմին Հովսեփ Էմինի (1726–1809) հետ միասին լոբբինգ է իրականացրել Ղարաբաղի հայ մելիքների մոտ այս նույն նպատակով։

18-րդ դարասկզբին Պարսկաստանի Նադեր շահը Ղարաբաղը դուրս բերեց Գյանջայի խաների վերահսկողությունից՝ որպես պատիժ սեֆյաններին սատարելու համար և դրեց այն իր վերահսկողության տակ, որում հայ մելիքներին գերագույն ղեկավարություն շնորհեց հարևան հայկական մելիքությունների վրա, ինչպես նաև։ Կովկասում մահմեդական խաները՝ ի պատասխան 1720-ական թվականներին ներխուժած օսմանյան թուրքերի դեմ մելիքների հաղթանակների։

Դավիթ Բեկը (Դավիթ Բէկ) հայ զորահրամանատար էր և օսմանյան ներխուժած ուժերի դեմ հայկական ապստամբության առաջնորդը (այսօրվա հայկական Սյունիքի նահանգում և Վայոց Ձորի նահանգի մի մասում)։ Նա 18-րդ դարի հայ ազատագրական շարժման ամենանշանավոր ռազմական գործիչներից էր։

Սակայն հայ մելիքները կարողացան պահպանել ինքնավար վերահսկողությունը տարածաշրջանի վրա միայն մինչև 18-րդ դարի կեսերը։

Գրականություն և արվեստ.

Ղարաբաղի մելիքները ոգեշնչել են Րաֆֆիի «Հինգ մելիքությունները» (1882 թ.) և «Դավիթ Բեկ» (1882 թ.), Արմեն Տիգրանյանի «Դավիթ Բեկ» օպերան (1950 թ.) և Սերո Խանզադյանի «Մխիթար Սպարապետ» (1961 թ.) վեպերը։ 1944 թվականին նկարահանվել է Դավիթ Բեկի ֆիլմը, իսկ 1978 թվականին «Արմենֆիլմը» «Մոսֆիլմի» հետ նկարահանել է Դավիթ Բեկի և Մխիթար Սպարապետի ջանքերի մասին պատմող ևս մեկ ֆիլմ՝ Հուսո Աստղ (Հուսո աստղ):

Պատրաստեց՝ Գեղամ Փափազեան

Աղբյուր՝ Վիքիպեդիայի հղումներ։

Կովկասյան տարածաշրջանի քարտեզ 1000 թվականին՝ մինչև Դավիթ III-ի մահը, Հայաստան Արցախ Սյունիք գերմաներեն։

//////////////////////////

Королевство Арцах (Արցախի թագավորութիւն) — средневековое зависимое армянское царство на территории провинций Сюник (Սյունիք) и Арцах (Արցախ), кантона Гардман провинции Утик, Мазаза (Մազազ) и Вары. жнуник (Վարազնունիք) кантон Айрарат (Այրարատ) провинция. В современных источниках он упоминается как Хачен (Խաչեն). Однако, поскольку владения Хачена во время правления князя Гасана Джалала включали всю территорию современной Арцахской (Нагорно-Карабахской) Республики плюс многие прилегающие земли к западу, югу и северу, его княжество часто называли Арцахским королевством. Царский дом Хачена был младшей ветвью древней династии Сюнидов и был назван Хаченом по имени своей главной цитадели. Хасан-Джалал ведет свое происхождение от армянской династии Араншахиков (Առանշահիկ), семьи, которая предшествовала созданию в регионе парфянских Аршакидов.

Арцах сохранил своих суверенных правителей, хотя в начале 13 века они были вынуждены принять грузинский, а затем монгольский сюзеренитет (գերակայութիւն). Они потеряли царский титул после убийства Гасан-Джалала (1214–1261) ильханидским правителем Аргуном, но продолжали править Сюником как княжеством, которое с 16 века включало пять армянских меликств Арцаха и Кашатагское меликство Сюника, просуществовавшее до начала 19 века.

Пять меликств Карабаха, также известные как меликства Хамса (Խամսայի Մելիքութիւններ, были армянскими феодальными образованиями на территории современного Арцаха (Нагорного Карабаха) и соседних земель, от распада Хаченского княжества в 15 веке до упразднения этнические феодальные образования Российской империи в 1822 году.

Хамса в переводе с арабского означает «пять». Княжествами управляли мелики. Термин Мелик (Մելիք от арабского ملك означает царь) обозначает армянский дворянский титул в различных восточноармянских землях. Княжества, которыми правили мелики, стали известны в английской академической литературе как меликства. Пять меликов управлялись династиями, которые представляли ветви более раннего Дома Хачена и были потомками средневековых царей Арцаха.

После размывания единой армянской государственности под давлением нашествия турок-сельджуков и монголов пять меликств были наиболее независимыми из всех аналогичных армянских княжеств и считали себя удерживающими последний оплот армянской независимости.

В разных частях исторической Армении было несколько армянских меликатов: в Ереване Երեւան, Карсе Կարս, Нахичевани Նախիջևան, Гегаркунике Գ, Лори, Арцахе, Утике, Северо-Западном Иране и Сюнике.

Царство ммеликов почти всегда было полунезависимым, а часто и полностью независимым. У них были рекрутские армии во главе с центурионами, собственные замки и крепости. Военные комплексы, в которых находились рекрутские организации, системы укреплений, сигнальные маяки и материально-техническое обеспечение, были известны как сыгнахи (Սղնախ). Было два больших сыгнаха, которые разделяли все мелики Карабаха – Большой Сыгнах и Малый Сыгнах.

Большой Сыгнах располагался в меликствах Гулистана (Вардута), Джраберда и Хачена и опирался на крепости Гулистан Կուլիստան, Джраберд Ջրաբերդ, Авкахахац, Ишханаберд Իշխանաբերդ, Качагакаберд. Խաչաղաբերդ и Левонаберд Լեվոնաբերդ. Малый Сыгнах располагался в меликствах Варанды и Дизака и опирался на крепости Шуши Շուշի, Тог Թող и Гороз Կորոզ. И Малый, и Большой Сигнах были частью унаследованной системы обороны, оставшейся со времен Арцахского королевства.

Род Гасан-Джалалянов, правивший княжеством Хачен, считался самым старшим из пяти меликских княжеств. Хасан-Джалал ведет свое происхождение от армянской династии Арраншахиков, семьи, которая предшествовала установлению в регионе парфянских Аршакидов. По словам историка Роберта Х. Хьюсена, предки Джалала были «почти исключительно» армянами.

Княжества Карабаха считали себя прямыми потомками Армянского королевства и были признаны таковыми иностранными державами. Автономный статус армян-меликов в Карабахе подтверждался и вновь подтверждался сменяющими друг друга правителями Персии. В 1603 году шах Аббас I специальным указом признал их особый полунезависимый статус.

Однако нестабильность в Сефевидском Иране и разочарование Армении иностранным господством в конце 17 и начале 18 веков превратили Карабах в эпицентр планов создания независимого армянского государства. Это государство, сосредоточенное на полунезависимых армянских княжествах Арцах и Сюник, будет в союзе с Грузией, и оба будут защищены Россией и европейскими державами. В конце концов мелики согласились заключить такой союз.

В 1678 году католикос Акоп Джугаеци Կաթողիկոս Հակոբ Ջուղայեցի (1655–1680) созвал тайное собрание в Эчмиадзине Էջմիածին, на которое пригласил как меликов, так и духовенство.

Он предложил возглавить делегацию в Европу, но вскоре умер, в значительной степени заставив отказаться от плана, но по определению одного из делегатов, молодого человека, сына Мелика Айказяна Մելիք Հայկազեան по имени Исраэль Ори Իսրայել Օրի, который служил в армии Людовика XIV во Франции, он пытался убедить Иоганна Вильгельма, курфюрста Палатина (1658–1716), папу Иннокентия XII и императора Австрии Леопольда I освободить Армению от иностранного ига и послать большое количество деньги вооруженным силам арцахских армян. К сожалению, Ори умер в 1711 году, так и не добившись единой поддержки армянских земель. Другим видным деятелем из Карабаха, который работал над созданием независимого армянского образования на своей родине, был Мовсес Баграмян Մովսես Բաղրամյան.

Баграмян вместе с армянским патриотом Иосифом Эмином Հովսեփ Էմին (1726–1809) лоббировали в том же отношении армянских меликов Карабаха.

В начале 18 века персидский Надер-шах вывел Карабах из-под контроля гянджинских ханов в наказание за их поддержку Сефевидов и передал его под свой собственный контроль, в котором он предоставил армянским меликам верховное командование над соседними армянскими княжествами, а также Мусульманские ханы на Кавказе в обмен на победы меликов над вторгшимися турками-османами в 1720-х гг.

Давид Бек (Դաւիթ Բէկ) был армянским военачальником и лидером армянского восстания против вторжения османских войск (в сегодняшней армянской провинции Сюник и части провинции Вайоц Дзор). Он был одним из виднейших военных деятелей армянского освободительного движения 18 века.

Однако армянские мелики смогли сохранить автономный контроль над регионом только до середины 18 века.

Литература и искусство:

Мелики Карабаха вдохновили на создание исторических романов «Пять меликств» (1882 г.) и «Давид Бек» (1882 г.) Раффи, оперы «Давид Бек» (1950 г.) Армена Тиграняна и романа «Мхитар Спарапет» (1961 г.) Серо Ханзадяна. В 1944 году был снят фильм «Давид Бек», а в 1978 году «Арменфильм» совместно с «Мосфильмом» снял еще один фильм об усилиях Давида Бека и Мхитара Спарапета под названием «Хусо Астх» («Звезда надежды»).

Подготовил Кегам Папазян

Источник: ссылки на Википедию.

Карта Кавказского региона 1000 г. н.э. до смерти Давида III, Армения Арцах Сюник на немецком язык

//////////

The Kingdom of Artsakh (Արցախի թագավորութիւն) was a medieval dependent Armenian kingdom on the territory of Syunik (Սյունիք) and Artsakh (Արցախ) provinces, Gardman canton of Utik province, Mazaz (Մազազ) and Varazhnunik (Վարազնունիք) canton of Ayrarat (Այրարատ) province. Contemporary sources referred to it as the Khachen (Խաչեն). However, because the domain of Khachen during the reign of Prince Hasan Jalal included the entire territory of the modern Artsakh (Nagorno Karabakh) Republic plus many contiguous lands to its west, south and north, his principality was often called the Kingdom of Artsakh. The royal house of Khachen was a cadet branch of the ancient Syunid dynasty and was named Khachen, after its main stronghold. Hasan-Jalal traced his descent to the Armenian Aranshahik (Առանշահիկ) Dynasty, a family that predated the establishment of the Parthian Arsacids in the region.

Artsakh maintained its sovereign rulers, though in the early 13th century they were forced to accept Georgian, then Mongol suzerainty (գերակայութիւն). They lost the royal title after the assassination of Hasan-Jalal (1214–1261) by the Ilkhanid ruler Arghun, but continued to rule Syunik as a principality, which from the 16th century comprised five Armenian Melikdoms of Artsakh and Kashatagh Melikdom of Syunik which lasted until the early 19th century.

The Five Melikdoms of Karabakh, also known as Khamsa Melikdoms (Խամսայի Մելիքութիւններ, were Armenian feudal entities on the territory of modern Artsakh (Nagorno-Karabakh) and neighboring lands, from the dissolution of the Principality of Khachen in the 15th century to the abolition of ethnic feudal entities by the Russian Empire in 1822.

Khamsa, means “five” in Arabic. The principalities were ruled by Meliks. The term Melik (Մելիք from Arabic ملك meaning king), designates an Armenian noble title in various Eastern Armenian lands. The principalities ruled by Meliks became known in English academic literature as Melikdoms. The Five Melikdoms were ruled by dynasties that represented branches of the earlier House of Khachen and were descendants of the medieval kings of Artsakh.

After the erosion of united Armenian statehood under pressure from invading Seljuk Turks and Mongols, the Five Melikdoms were the most independent of all analogous Armenian principalities and saw themselves as holding onto the last bastion of Armenian independence.

There were several Armenian melikates (dominions ruled by meliks) in various parts of historical Armenia: in Yerevan Երեւան, Kars Կարս, Nakhichevan Նախիջևան, Gegharkunik Գ, Lori, Artsakh, Utik, Northwestern Iran and Syunik.

The realm of the Mmeliks was almost always semi-independent and often fully independent. They had their recruit armies headed by centurions, their own castles and fortresses. The military complexes that contained recruiting organizations, fortification systems, signal beacons, and logistical support were known as syghnakhs (Սղնախ). There were two large syghnakhs shared by all meliks of Karabakh – the Major Syghnakh and the Lesser Syghnakh.

The Major Syghnakh was located in Melikdoms of Gulistan (Vardut), Jraberd and Khachen and was supported by the fortresses of Gulistan Կուլիստան, Jraberd Ջրաբերդ, Havkakhaghats, Ishkhanaberd Իշխանաբերդ, Kachaghakaberd Խաչաղաբերդ and Levonaberd Լեվոնաբերդ. The Lesser Syghnakh was located in the Melikdoms of Varanda and Dizak, and was supported by the fortresses Shushi Շուշի, Togh Թող and Goroz Կորոզ. Both Lesser and Major Syghnakhs were parts of a legacy defense system that remained from the times of the Kingdom of Artsakh.

The Hasan-Jalalyan family that ruled the principality of Khachen was considered the most senior of the Five Melikdoms. Hasan-Jalal traced his descent to the Armenian Arranshahik Dynasty, a family that predated the establishment of the Parthian Arsacids in the region. Jalal’s ancestry was “almost exclusively” Armenian according to historian Robert H. Hewsen.

The principalities of Karabakh considered themselves direct descendants of the Kingdom of Armenia, and were recognized as such by foreign powers. The autonomous status of Armenian Meliks in Karabakh was confirmed and re-confirmed by successive rulers of Persia. In 1603 Shah Abbas I recognized their special semi-independent status by a special edict.

However, instability in Safavid Iran and Armenian frustration with foreign dominance in the late 17th and early 18th centuries, turned Karabakh into the epicenter of plans for an independent Armenian state. This state, centered on the semi-independent Armenian principalities of Artsakh and Syunik, would be allied with Georgia and both would be protected by Russia and European powers. Eventually the Meliks agreed to pursue such an alliance.

In 1678, Catholicos Hakob Jughayetsi Կաթողիկոս Հակոբ Ջուղայեցի (1655–1680) called for a secret meeting in Echmiadzin Էջմիածին to which he invited both Meliks and clergy. He offered to lead a delegation to Europe, but died shortly after, largely causing the plan to be abandoned, but for the determination of one of the delegates, a young man, the son of Melik Haikazyan Մելիք Հայկազեան named Israel Ori Իսրայել Օրի, who had served in the armies of Louis XIV of France, he tried to convince Johann Wilhelm, Elector Palatine (1658–1716), Pope Innocent XII and the Emperor of Austria, Leopold I to liberate Armenia from a foreign yoke and to send large amounts of money to the armed forces of Artsakh Armenians. Unfortunately Ori died in 1711 before securing unified support for Armenian lands. Another prominent figure from Karabakh who worked to establish an independent Armenian entity in his homeland was Movses Baghramian Մովսես Բաղրամյան.

Baghramian together with the Armenian patriot Joseph Emin Հովսեփ Էմին (1726–1809), lobbied Karabakh’s Armenian meliks to this same effect.

In the early 18th century, Persia’s Nader Shah took Karabakh out of control of the Ganja khans as punishment for their support of the Safavids, and placed it under his own control in which he granted the Armenian Meliks supreme command over neighboring Armenian principalities as well as Muslim khans in the Caucasus, in return for the Meliks’ victories over the invading Ottoman Turks in the 1720s.

Davit Bek (Դաւիթ Բէկ) was an Armenian military commander and the leader of an Armenian rebellion against invading Ottoman forces (in today’s Armenian province of Syunik and part of the province of Vayots Dzor). He was one of the most prominent military figures of the Armenian liberation movement of the 18th century.

However, the Armenian Meliks were only able to maintain autonomous control over the region until the mid-18th century.

Literature and art:

The Meliks of Karabakh inspired the historical novels The Five Melikdoms (1882) and David Bek (1882) by Raffi, the opera David Bek (1950) by Armen Tigranian and the novel Mkhitar Sparapet (1961) by Sero Khanzadyan. In 1944, David Bek the movie was filmed and in 1978, Armenfilm in association with Mosfilm produced another movie about the efforts of Davit Bek and Mkhitar Sparapet called Huso Astgh (Star of Hope).

Prepared by Kegham Papazian

Source: Wikipedia references.